دیازینون

دیازینون با مقدار کشندهٔ ۵۰-۱۰۰ (L.D.۵۰= ۵۰-۱۰۰ mgkg-۱) جزء سموم فسفره و یک حشرهکش نسبتاً فرّار است و برای از بین بردن مگس و کنه مخصوصا کنه تولوزانی به مقدار زیاد استفاده میشود. این حشرهکش از طریق پوست بدن نیز جذب میشود بنابراین از تماس با پوست باید جلوگیری شود. . این آفتکش در بازار با نامهای تجاری بازودین Basudin EC , WP , O , D , G , TC , SC و دیاکاپ Diacap SC30% وجود دارد. دیازینون از گروه حشره کشهای فسفره آلی و زیر گروه اسید فسفروتیوئیک بوده که تا حدی خاصیت سیستمیک و نفوذی دارد. این ترکیب باطیف وسیع علیه انواع آفات برگخوار، ساقه خوار و ریشه خوار، مکنده و خاکزی با فرمولاسیونهای امولسیون (EC60%)، پودر وتابل (WP40%) و گرانول (G5% و G10%) بکار میرود که فرم گرانول از ریشه جذب شده و وارد قسمتهای سبز گیاه می شود . باید توجه داشت که اگر از این سم برای ضد عفونی بذور و ریشه نهالها استفاده شود، در رشد جوانه ها ایجاد اختلال خواهد نمود. دوام سم در خاک 12 تا 14 هفته است زیرا بشدت جذب کلوئیدهای خاک میشود، بطورکلی در مدت 3-2 هفته اول بیش از 50 در صد آن تجریه میشود. سمیت آن از راه جذب پوستی بسیار زیاد است. جذب پوستی آن ایجاد مسمومیت حاد و مزمن میکند. برای ماهیها، زنبور عسل و سایر حشرات مفید خطرناک است. مکانیسم اثر دیازینون: حشره کش و کنه کش غیرسیستمیک و نفوذی با اثر تماسی، گوارشی و تنفسی (تدخینی) و اثر ضربه ای شدید و همچنین دوره محافظتی متوسط (15-7 روز) میباشد. توانایی این سم در مهار آنزیم کولین استراز در سیستم عصبی جانوران است. استیل کولین بعنوان ناقل پیام عصبی در فضای بین سیناپسی عمل میکند و موجب تحریک اکسون بعدی میشود. دیازینون در بدن حشره موجب تجمع در سیناپس شده و درنتیجه تحریک رشته عصبی بعدی بصورت مستمر ادامه مییابد، چون آنزیم کولین استراز لازم برای تجزیه استیل کولین در فضای بین سیناپسی و حذف این تحریک مستمر بواسطه دیازینون بلوکه شده است. موارد مصرف دیازینون: جهت کنترل طیف وسیعی از حشرات جونده (برگخوار، ساقه خوار و ریشه خوار) روی گیاهان مختلف مثل درختان خزان شونده، مرکبات، انگور، زیتون، موز، ذرت، سورگوم، یونجه، پنبه، برنج، نیشکر، آفتابگردان، سویا، چغندر، پسته، خرما، لوبیا، زیتون، چای، غلات، سبزی و جالیزی و گیاهان زینتی و جنگلی قابل استفاده است. این ترکیب روی حشرات خاکزی (به منظور ضد عفونی بذر در مقابل لارو و حشرات بالغ آفت) و مگسهای قارچ خوراکی نیز بکار میرود. دیازینون اثر دورکنندگی روی پرندگان دارد. سازگاری و اختلاط : تاکنون گزارشی از بروز حساسیت دیازینون روی گیاهان در دز توصیه شده عنوان نشده است ولی ممکن است روی برخی واریته های سیب ایجاد زنگار نماید. از نظر اختلاط با ترکیبات دیگر نیز، دیازینون با ترکیباتی که دارای مس باشد سازگاری ندارد. دیازینون به اکسیداسیون حساس است، در محلولهای اسیدی بتدریج تجزیه میشود ولی در محلولهای قلیایی نسبتاً پایدار است. خاصیت خورندگی روی فلزات دارد. توجه : موارد توصیه شده، از منابع معتبر و مختلف خارجی و داخلی(کتب ، مقالات و بروشورها) استخراج گردیده و صرفا به منظور آشنایی کارشناسان و کشاورزان محترم با جنبه های مختلف کاربرد این سم می باشد. لذا پیشنهاد می شود که همیشه توصیه سازمان حفظ نباتات را دراولویت قرار دهند. در مورد توصیه های فنی شرکت اکسیرکشاورزی نیز انجام آزمایش قبلی در سطح کوچک قبل از مصرف توصیه می گردد. در ضمن مسائل و نکات مذکور کلی بوده بستگی به شرایط محیطی و امکانات موجود دارد. چون شرکت تولید کننده از نحوه شرایط نگهداری، زمان مصرف، مقدار دز مصرفی، چگونگی مصرف، شرایط جوی محیط و آن با سایر سموم و ترکیبات شیمیایی توسط مصرف کننده بی اطلاع میباشد، لذا هیچگونه مسئولیتی متوجه تولید کننده نمیباشد. همچنین فروش و مصرف این سم بدون نسخه گیاهپزشکی ممنوع می باشد. موارد توصیه دیازینون در محصولات کشاورزی نام محصول نام آفت مقدار مصرف چغندرقند اگروتیس (کرم طوقه بر)، بید چغندرقند(لیتا)، مگس و کک چغندرقند، برگخوارمصری(پرودنیا). برگخوار کارادرینا و سر خرطومی چغندرقند 1/5- 1 لیتر در هکتار آفتابگردان و سویا اگروتیس(کرم طوقه بر) , کرم دانه خوار(هلیوتیس) 1-2 لیتر در هکتار لوبیا (حبوبات) اگروتیس(کرم طوقه بر) و کرم دانه خوار(هلیوتیس) 1-1/5 لیتر در هکتار سبزیجات و صیفیجات مگس پیاز و خربزه، پرودنیا، کارادرینا، هلیوتیس، مگس سفیدگلخانه، مگس مینوز, تریپس 1/5-2 لیتر در هکتار چای شپشک آرد آلود 1/5- 1 در هزار (EC60%) نیشکر سوسک ریشه خوار 3-4 کیلو گرم (WP) یا 40-30 کیلوگرم (G10%) در هکتار40-30 گندم و جو پروانه مینوز 1 لیتر در هکتار سوسک سیاه 1 لیتر(EC60%) یا 40-30 کیلوگرم(G5) درهکتار ذرت اگروتیس(کرم طوقه بر)، کرم ساقه خوار( سزامیا)، کرم دانه خوار(هلیوتیس) و شته ها 1/5 لیتر در هکتار درختان میوه سردسیری لیسه سیب، برگخوار و جوانه خوار، پسیل، شته ها و پروانه فری، سرشاخه خوار هلو 1-2 در هزار ( EC60%) کرم سفید ریشه 3-3/5 لیتر در هکتار کرم سیب، به و آلو 1/5- 1 در هزار (WP) زنبور گوجه و گلابی، سرخرطومی سیب و گلابی، سرخرطومی ومگس گیلاس 1/5- 1 در هزار (WP) برنج کرم ساقه خوار 1/5 لیتر در هکتار ( EC60%) 30 کیلوگرم (G5%) در هکتار یا 15 کیلوگرم (G10%) در هکتار کرم ساقه خوار سزامیا وبرگخوار تک نقطه برنج 2 لیتر در هکتار مرکبات کلیه شپشکها 1 در هزار (+ روغن) پسته شپشکها، زنجره، پسیل، سن و پروانه میوه خوار 1-2 در هزار (+ روغن) درختان جنگلی، گیاهان غیر مثمره و زینتی جوانه خوار کاج سوسکهای چوبخوار، ریشه خوار(کرم سفید ریشه) و شاخک بلند(چنار، نارون، صنوبر) 2 در هزار ( EC60%) 3/5-4 لیتر در هکتار زیتون پسیل، کلیه شپشکها و کرم جوانه خوار 1/5 در هزار ( EC60%) خرما شپشک سفید و شپشک شفاف , سایر شپشکها 1-1/5 در هزار ( EC60%) درختان میوه گرمسیری پشه گالزای برگ انبه 1 در هزار ( EC60%)