توضیحات
پرستار سالمند - بیمار- کودک در منزل
امداد پرستاران مبین
تلفن تماس : 88320788 - 22886814
وب سایت : mobincoo.com
اختلال بی خوابی در سالمندان
اختلال خواب و پیشگیری از بی خواب در سالمندان :
افراد سالمند معمولاً خواب ناآرام و ناکافی را گزارش میکنند. تقریباً 25-12 درصد از سالمندان سالم دچار بیخوابی مزمن هستند و این میزان در مورد سالمندان مبتلا به مشکلات جسمی یا روانی بالاتر است. عواملی که خواب افراد سالمند را تحت تأثیر قرار میدهد شامل تغییرات وابسته به سن در بیولوژی خواب، مشکلات جسمی، استفاده از داروهای متعدد، مشکلات روانی همراه با تغییرات در سبک زندگی مانند بازنشستگی یا بیوگی است. اگرچه عموماً اختلالات خواب می تواند نوسانات خلقی جدید را تشدید و یا حتی تسریع نماید، امّا این اختلالات اغلب در درمانهای افسردگی سالمندی مورد چشم پوشی واقع می شوند، شاید به این خاطر که در این سنین امری عادی تلقی می شود. فنون مؤثری برای کمک به تنظیم خواب بیماران موجود است و تمرکز جدی روی مشکلات خواب میتواند به طور قابل توجهی در فرآیند درمان کمک کننده باشد. متخصصان بالینی باید به هر گونه شکایت بیمار از مشکل خواب حساس بوده و با تشخیص مناسب و راهبردهای درمانی آن را مرتفع نمایند. در DSM-IV بیخوابی تحت عنوان شکایت از خواب غیر کافی و ناآرام (نامناسب) به مدت حداقل یک ماه تعریف میشود که در کارکرد شغلی یا اجتماعی فرد اختلال ایجاد نموده است. به منظور تشخیص بیخوابی، وجود دیگر اختلالات خواب (مانند قطع تنفس در خواب یا اختلالات عضلانی (مانند سندرم پاهای بیقرار یا اختلالات حرکات دوره ای اندام ) باید رد شود.
بیولوژی خواب و تغییرات وابسته به سن:
خواب دارای مراحلی است که عبارتند از خواب سبک و خواب عمیق و این مراحل در طول شب تکرار می شوند. همچنان که فرد از خواب سبک به خواب عمیقتر می رود، اندازه گیری فعالیت پایه مغز با الکتروانسفالوگرام (EEG) تغییر به سوی امواج آهسته تر با دامنه بیشتر را نشان می دهد. هنگامی که خواب عمیق تر به انتها می رسد، نوساناتی میان مراحل سبک تر و عمیق تر خواب وجود دارد. پس از گذشت 90 دقیقه از خواب، مرحله حرکات سریع چشم REM شروع می شود که ویژگی های این مرحله رؤیا دیدن، افزایش ضربان قلب و فشار خون و تنفس سریع می باشد.
خواب کامل و بدون وقفه، فرآیندی کلیدی است که کلیه کارکردها را کنترل می کند. بقای انسان وابسته به دوره های خواب شبانه و بیداری روزانه است که ریتم شبانه روزی نامیده می شود. مرحله خواب فاقد حرکات سریع چشم NON-REM سیستم ایمنی را تقویت می کند و خواب REM تنظیم روزانه خلق را به عهده دارد. در حالی که بی خوابی یا کمبود خواب به مدت یک و یا دو شب نگران کننده نیست، اما پیامدهای بیخوابی مداوم مانند خستگی روزانه، اختلال در کارکرد و آمادگی بیشتر برای نوسانات خلقی به وجود میآورند. در دوران سالمندی خواب به مشکلات مزمن جسمانی بسیار حساس است. افراد سالمند به دفعات بیشتر و طولانی تر در شب بیدار می شوند و کاهش در خواب REM و رؤیا دیدن با افزایش سن، آسیبپذیری سالمندان را برای اختلالات خلقی افزایش میدهد. افراد سالمند عموماً به عنوان خواب روندگان ناکارآمد شناخته میشوند، چرا که معمولاً بدون توجه به میزان خستگی، ساعت خواب منظمی دارند و لذا مدت زمانی را بدون خوابیدن در رختخواب میگذرانند. بیخوابی ثانویه یکی از مشکلات عمده در دوره سالمندی است که نه تنها ناشی از اختلال خواب به دلیل ناراحتیهای جسمانی است، بلکه افزایش مدت زمان ماندن در رختخواب در طول روز به دلیل مشکلات حرکتی نیز دلیلی دیگر برای بروز آن است.
اندازه گیری خواب:
یاداشت روزانه خواب : یک مقیاس مؤثر خودسنجی است که به منظور تعیین برنامه خواب – بیداری فرد سالمند طراحی شده است. این مقیاس همچنین اطلاعات لازم را با توجه به میزان مصرف کافئین در روز و استفاده از داروهای خواب آور قبل از خواب یا در طول شب جمعآوری می نماید. یاداشت های روزانه خواب برای شناسایی و تعیین اهمیت آشفتگیهای خواب در افرادی که دچار اختلالات خلقی هستند، بسیار مفید است. یاداشت های روزانه خواب به طور گستردهای در تحقیقات و جلسات درمانی استفاده می شوند و همبستگی خوبی با مشاهدات خواب از طریق پلی سومنوگرافی نشان می دهند. که پلی سومنوگرافی یک روش گران و پر هزینه شامل اندازه گیری فرآیندهای فیزیولوژیکی در طول شب، مانند فعالیت مغز، حرکات چشم، فشارخون، تنفس، حرکات دوره ای پاهاست. لذا استفاده از آن تنها در مواردی که احتمال قطع تنفس در خواب وجود دار، توصیه می شود.
بیخوابی میتواند به سه طریق بارز شود: 1) اختلال در شروع خواب که تحت عنوان مشکل در به خواب رفتن تعریف می شود 2) اختلال در دوام خواب که تحت عنوان بیدار شدن در طول شب یا بیداری زودتر از معمول صبحگاهی و مشکل در به خواب رفتن مجدد تعریف می شود. 3- بیخوابی نوع مرکب که شامل هر دو نوع اختلال شروع خواب و دوام خواب است.
همچنین بیخوابی اولیه از بیخوابی ثانویه قابل تفکیک است. بی خوابی اولیه به نوعی اختلال بیخوابی اطلاق می گردد که ناشی از بیماری روانی، بیماری جسمی یا مصرف داروها نباشد و بی خوابی ثانویه زمانی رخ می دهد که اختلال خواب ناشی از عوامل ذکر شده در بالا است.
درمان های بی خوابی:
پیش از این ملاحضه شد که دارو درمانی به عنوان اولین مداخله برای بی خوابی، دیگر تنها درمان بیخوابی نیست. استفاده دراز مدت از خواب آورها باعث افزایش آستانه تحمل و خوگیری می گردد و در نتیجه به منظور ایجاد اثر دلخواه میبایستی میزان مصرف دارو را افزایش داد. متأسفانه خوابآورها ساختار خواب را نیز تغییر می دهند و باعث کاهش مرحله خواب عمیق (امواج آهسته) و خواب REM میگردند. لذا از آنجایی که این اثرات، مشابه تغییراتی است که به طور طبیعی با افزایش سن در خواب رخ میدهد، توصیه دارویی خوابآورها برای بی خوابی سالمندان بالقوه مشکل ساز خواهد بود. عوارض جانبی خواب آورها نه تنها موجب افزایش گیجی و عدم تعادل میشود بلکه احتمال وابستگی روانشناختی سالمندان را نیز افزایش می دهد. در حالی که خوابآورهای جدید عوارض جانبی روزانه کمتری دارند، لیکن شواهد تجربی به جای دارو درمانی صرف به طور جدی بر استفاده از مداخلات رفتاری و شناختی تأکید می کنند. مداخلات رفتاری مانند بهداشت خواب ، کنترل محرک، محدودیت خواب آرام بخشی و بازسازی شناختی می تواند برای سالمندانی که از مشکلات خواب شکایت دارند، بسیار مؤثر باشد. مداخلات رفتاری بویژه برای بیمارانی مفید است که استفاده از دارو برای انها مشکل ساز است. بهداشت خواب به رفتارهای مناسب خواب اشاره دارد. سالمندان در موارد زیر آموزش داده می شوند:
1- جنبه های بهنجار و مرضی خواب
2- اثرات مصرف کافئین و مایعات قبل از خواب
3- اثرات بالقوه زیان آور مصرف دراز مدت داروها
4- اثرات زیان آور چرت زدن
5- اهمیت حفظ یک برنامه خواب
6- بیداری منظم که شامل قرار دادن یک ساعت زنگ دار برای یک ساعت معین در طول یک هفته است. همچنین ترجیحات شخصی افراد سالمند در مورد محیط خواب مانند دمای مناسب فضای خواب، میزان صدا، میزان نور، درجه سفتی بالش و غیره مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و نیز به منظور کمک به سالمندان جهت شناسایی و تشخیص میان خواب طبیعی و بی خوابی موقتی و گهگاه، بی خوابی جدی و اثرات واقعی خواب آسیب دیده، آموزش داده می شود. کنترل محرک، مداخله ای است که به منظور تقویت تداعی میان رختخواب و اتاق خواب به عنوان نشانه هایی برای خواب طراحی شده است. به علاوه این مداخله به فرد کمک می کند تا برای بهبود خواب به جای تأکید بر یک زمان خواب ثابت به علائم جسمانی خستگی و خواب آلودگی تکیه نماید. فنون کنترل محرک هم برای مشکل خواب و هم مشکل در دوام خواب مفید هستند. دستورالعمل ها برای کنترل محرک به قرار زیرند:
1- از رختخواب یا اتاق خواب برای هیچ کار دیگر به غیر از خواب استفاده ننمایید.
2- تنها زمانی که خواب آلود هستید به رختخواب بروید.
3- اگر پس از 15 تا 20 دقیقه به خواب نرفتید، رختخواب را ترک کنید و در اتاق دیگر مشغول به کار شوید و تنها زمانی دوباره به رختخواب برگردید که احساس خواب آلودگی کنید.
4- اگر در بازگشت به رختخواب مجدداً به خواب نرفتید، مرحله 3 را هر چند بار که ممکن است تکرار کنید.
5- از یک ساعت زنگ دار برای بیدار شدن هر روز صبح در یک زمان معین استفاده کنید.
6- از چرت زدن اجتناب کنید.
فنون محدودیت خواب در پاسخ به این مسئله طراحی شدند که مشاهده گردید افراد مبتلا به بی خوابی، خواب روندگان ناکارآمد هستند. هدف از این مداخلات بهبود خواب به وسیله محدود کردن زمان ماندن در رختخواب بر اساس میزان ساعتی است که فرد واقعاً می خوابد. به عنوان مثال اگر شخصی هشت ساعت را در رختخواب می گذراند، اما فقط چهار ساعت و نیم می خوابد باید به او توصیه شودکه فقط چهار ساعت و نیم در رختخواب بماند. در ابتدای درمان معمولاً خواب آلودگی های روزانه فرد افزایش می یابد. لیکن همچنان که درمان پیش برود، خواب کارامدتر میشود. اصول راهنمایی استفاده از این روش برای افراد سالمند، افزایش هفتگی میزان خواب تجویز شده را توصیه مینماید.
آرام بخشهای عضلانی پیشرونده یا PMR، انقباض و انبساط منظم 16 گروه عضلات بدن به منظور کاهش اضطراب و برانگیختگی و بهبود خواب است. PMR مداخله مورد علاقه محققان خواب است. بایستی توجه داشت که در سالمندان مبتلا به التهاب مفاصل یا دیگر اختلالات درناک، ممکن است با استفاده از PMR علائم تنشهای جسمانی تشدید گردد که نهایتاً مانع خواب میشود. به همین دلیل یک شکل غیر
تلگرام
ایتا
